Topvrouw Annette Mosman van APG: ‘Pensioen gaat over je toekomstige inkomen, en daarmee over je leven’

Pensioen is geen sexy onderwerp, en misschien is dat wel waarom veel mensen te weinig opbouwen. Toch is het belangrijk dat je je eigen pensioensituatie kent, zodat je op tijd actie kunt ondernemen als dat nodig is. Dat zegt ook Annette Mosman, Topvrouw van het Jaar 2022 en voorzitter van APG: de organisatie die het geld belegt van het grootste pensioenfonds van Nederland. Wij spraken Annette over de aankomende grote veranderingen in het Nederlandse pensioenstelsel, uitstelgedrag en haar eigen pensioen. 

Wat fijn dat u tijd voor ons heeft! Wat zijn op dit moment de grootste uitdagingen voor pensioenfondsen? 

‘Het goede nieuws is dat we met zijn allen steeds ouder worden! Maar het slechte nieuws is dat de samenleving vergrijst en dat heeft gevolgen voor pensioenfondsen. Want ook al worden we allemaal ouder, we willen op een gegeven moment toch stoppen met werken. De afgelopen 10 tot 15 jaar werden pensioenen niet of nauwelijks meer geïndexeerd [aangepast aan inflatie] en er zijn zelfs pensioenen verlaagd. Dat kwam deels door de vergrijzing en deels door de lage rente, waardoor we hogere buffers moesten aanhouden en de pensioenen niet konden verhogen. Het is belangrijk om te bedenken hoe we dit in de toekomst beter kunnen regelen.'

Er is dan ook een nieuwe pensioenwet in de maak. Op 30 mei stemt de Eerste Kamer hierover. Wat zijn de belangrijkste veranderingen die deze wet teweegbrengt? 

‘Het belangrijkste verschil is dat de huidige wet uitgaat van een recht: als je deelneemt aan een pensioenfonds, heb je na je pensioen recht op een bepaald inkomen. Met de nieuwe pensioenwet verdwijnt dat recht en in plaats daarvan bouw je als deelnemer een “eigen” pensioenpot op. De waarde van die pot is afhankelijk van het beleggingsrendement. Zo creëert de nieuwe wet meer ruimte voor pensioenen om mee te bewegen met de waarde van beleggingen. Om de pensioenuitkering van deelnemers zo veel mogelijk te beschermen tegen marktschommelingen, houden de fondsen die bij APG zijn aangesloten een solidariteitsbuffer aan.’ 

Uit onderzoek blijkt dat nog steeds veel Nederlanders een pensioengat hebben: zij bouwen niet genoeg op om later rond te kunnen komen. Wie moeten er extra alert zijn of ze voldoende opbouwen? 

‘Om te beginnen is er de groeiende groep zzp’ers: zij vallen buiten de collectieve pensioenvoorzieningen van werkgevers en moeten zelf iets regelen voor hun pensioen. Maar niet alle zzp’ers doen dat. Helaas biedt de nieuwe pensioenwet daar ook geen oplossing voor.' 

'Daarnaast hebben we in Nederland veel deeltijdwerkers, een groep waarin vrouwen oververtegenwoordigd zijn. Doordat ze minder uren werken, bouwen ze minder pensioen op via hun werkgever. Daarbovenop hebben ze minder jaarruimte om zelf pensioen op te bouwen. Dat hoeft allemaal geen probleem te zijn als je bijvoorbeeld “samenredzaam” bent met je partner. Maar er kan altijd iets misgaan, en dan kan het financieel ineens moeilijk worden. Uit onderzoek blijkt dat vrouwen gemiddeld 40% minder pensioen opbouwen dan mannen. Daar schrik je toch wel van. 

Verder zien we dat mensen met een migratie-achtergrond vaker dan gemiddeld achterblijven als het om pensioenpbouw gaat. Misschien komt dat door een gebrek aan kennis: ons pensioenstelsel is typisch Nederlands, je moet maar net weten hoe het werkt. Bij de inburgering komt het ook niet echt aan bod.’ 

Er zijn ook mensen die niet genoeg pensioen opbouwen omdat ze het uitstellen. Best begrijpelijk, want pensioen is een vrij saai onderwerp en echt iets voor later: in je jongere jaren ben je vooral met andere dingen bezig. Wat zou je de uitstellers willen meegeven? 

‘Pensioen is misschien niet sexy, maar wel belangrijk: het gaat over je inkomen als je straks niet meer werkt, en daarmee over je eigen leven. Dus zet je eroverheen en zoek uit hoe jouw situatie is. Heb je misschien al aardig wat opgebouwd via je werkgever, of kom je tekort en moet je dus nu iets regelen? Ik zou zeggen: kom in actie en word master of your own destiny.’ 

Heeft u uw eigen pensioen eigenlijk goed geregeld? 

‘Om eerlijk te zijn ben ik er zelf ook pas kortgeleden ingedoken. Omdat ik nu 55 ben en mijn pensioen langzaam dichterbij komt. Gelukkig heb ik tijdens mijn loopbaan altijd pensioen opgebouwd via werkgevers met een goede pensioenregeling, dus ik hoef me geen zorgen te maken. Maar als dat niet zo was geweest, zou ik nu in een lastige situatie zitten. Als je nog maar tien jaar hebt tot je pensioen, dan heb je bijna geen tijd meer om je gemiste opbouw in te halen.’ 

Heeft u al plannen voor als u met pensioen bent? 

‘Moeilijke vraag! Nee, eigenlijk niet. Ik vind mijn werk leuk en ben daar nu druk mee bezig. Misschien dat ik later wil reizen, maar ook dat weet ik niet zeker. Eerst maar de transitie naar de nieuwe pensioenwet doormaken met APG, wat een enorme, maar ook uitdagende klus is, vooral administratief. Maar het gaat ons lukken, we zijn goed op weg.’ 

Ga je zelf beleggen voor je pensioen? Weet dan dat je met beleggen risico loopt en (een deel van) je inleg kúnt verliezen.