Wanneer gaat de spaarrente eindelijk weer omhoog?

Jaahaa, de spaarrente is nog steeds laag. Dus wanneer gaat de spaarrente weer omhoog? Wordt het niet eens tijd? En hoe waarschijnlijk is dat eigenlijk? Voordat ik je antwoord geef op deze vragen, eerst een kleine recap.

In de vorige blog vertelde ik dat de rente expres laag wordt gehouden door de Europese Centrale Bank vanwege de lage inflatie. Mario Draghi, president van de ECB, heeft meermaals bezworen pas de rente te verhogen als de inflatie weer rond de twee procent ligt. Dit is alleen nog niet het geval. Naast het drukken van de rente doet de ECB daarom nog iets anders om het inflatiecijfer op te krikken.

Ze koopt voor miljarden euro’s aan staats- en bedrijfsobligaties op, waardoor het makkelijker en goedkoper wordt voor bedrijven en overheden om een lening te krijgen en te investeren. Dit opkopen van obligaties werkt stimulerend voor de economie, die de ECB daarmee een flinke zet in de goede richting wil geven.

Het beleid van de ECB werpt voorzichtig zijn vruchten af: langzaamaan stijgt de inflatie. Waar de gemiddelde Europese inflatie in 2014 nog niet boven de halve procent uitkwam, is ‘ie nu rond de 1,3 procent. Maar we zijn er nog niet. En dus duurt het nog even voordat de spaarrente omhoog mag. 

Of toch niet?

Samen met de inflatie is namelijk ook de rente wat gestegen. Menno Middeldorp, Hoofdeconoom Nederland bij Rabobank, zegt daarover: “Sinds vorig jaar deze tijd is de lange rente ongeveer 0,5% opgelopen. Als je kijkt naar de afgelopen twee maanden, zag je zelfs een stijging van 0,25%. Dit komt gedeeltelijk doordat de kans groot is dat de ECB in de nabije toekomst het inkoopprogramma van obligaties zal gaan afbouwen waardoor de rente gaat stijgen. De markt is daar al een beetje op vooruitgelopen.”

De ECB moet hierbij erg voorzichtig zijn. Als ze de indruk wekt dat dat het afbouwen snel zal gaan, zal de markt daarop reageren en de rente snel gaan oplopen. Dit zal haar doel juist tegenwerken omdat ze een geleidelijke verandering nastreeft. “In die zin hebben ze wel van de Amerikaanse Centrale Bank, de Federal Reserve, geleerd,” zegt Middeldorp.

Toen “de Fed” een aantal jaar geleden begon met het afbouwen van het inkopen van obligaties, leidde dat tot een enorme renteschok in mei 2013. Middeldorp: “Ook al zei Ben Bernanke – destijds voorzitter van de Fed – dat ze langzaamaan het opkopen van obligaties zouden afbouwen, toch reageerde de markt daar heel abrupt op, en liep de rente in heel korte tijd met een procent op. Ik denk dat de ECB daarom extra voorzichtig is.”

Dus de rente zal niet snel gaan oplopen?

Middeldorp meent dat dit inderdaad niet het meest waarschijnlijke scenario zal zijn. “Maar het is ook niet ondenkbaar dat zoiets gebeurt.” Mocht de rente snel gaan stijgen, dan moet er volgens hem een onderscheid gemaakt worden tussen een gezonde aanpassing van de economie waarbij de rente geleidelijk omhoog gaat, en een renteschok.

Bij een rustige stijging is er niet zoveel aan de hand, omdat de rente de economische groei volgt. Een renteschok daarentegen betekent dat de economie zelf niet verandert, alleen de hoogte van de rente. Als de rente omhoog gaat, zonder dat de economie groeit, dan gaan mensen meer sparen en minder geld uitgeven, wat negatief is voor de economische groei.

Ondanks dat er veel kritiek is op het rentebeleid van de ECB en veel spaarders balen van de lage rente, lijkt een snelle toename van de rente niet de oplossing om de economische groei te stimuleren. Middeldorp denkt dat de ECB er dan ook alles aan zal doen om te voorkomen dat de rente ineens hard zal oplopen. “Draghi en zijn staf streven naar een gebalanceerde groei van de economie en een beetje inflatie. Ze moeten de juiste balans zien te vinden. Dat is lastig, omdat de economie langzaam reageert op renteveranderingen van nu en de ECB ook niet zeker weet hoe de economie er in de toekomst voor staat.”