Waarom jouw spaarrente zo laag is, en wie daar invloed op heeft

Deze blog is geüpdatet op 25 oktober 2019, om de verlaging van de spaarrente bij ABN AMRO te reflecteren. 

Als ‘ie nou eens wat hoger zou zijn, zouden spaarders er stukken blijer mee zijn. Maar de rente is op het moment laag. Hij is zelfs nog nooit zó laag geweest. En het ziet er naar uit dat ‘ie de komende tijd niet omhoog zal gaan. 

Waar je in de jaren ‘90 nog 7% rente ontving op je spaargeld, is dat nu gemiddeld 0,3%. Bij ABN AMRO is het zelfs slechts 0,01%. Waarom is de spaarrente zo laag? Wie of wat heeft eigenlijk invloed op de hoogte van de rente? En welke rol spelen banken hierin? 

In deze serie over (je raadt het al…) rente, zoek ik antwoord op de vraag waarom jouw spaarrente zo laag is

Laten we beginnen bij de basis. Rente is de vergoeding die degene die geld uitleent, krijgt van degene die geld leent. Als je geld op een spaarrekening zet, leen je geld aan je bank, en krijg je hier – op dit moment een vrij bescheiden percentage – rente over. Leen je je geld voor een langere periode uit, dan krijg je vaak een hogere rente. Je kunt dan alleen niet bij je geld als je het binnen die periode toch nodig blijkt te hebben.

De bank leent jouw spaargeld weer uit aan ondernemers of particulieren, bijvoorbeeld voor de financiering van een bedrijf of hypotheek. Zij betalen de bank voor het geld dat zij lenen óók weer rente (die een stukje hoger is dan de rente die jij krijgt voor je spaargeld. Het gaat hier immers om een lening voor veel langere termijn). Deze rente deelt de bank met jou als spaarder, na aftrek van bedrijfskosten en een vergoeding voor het risico dat de bank loopt met het verstrekken van leningen.

Om leningen met een lange looptijd te kunnen verstrekken, leent de bank dus geld van jou als spaarder. Daarnaast lenen banken vooral bij andere banken en investeerders, én ze kunnen geld lenen bij de ECB, de Europese Centrale Bank. Doet een bank dat laatste, dan krijgt de ECB daar een vergoeding voor. Andersom kan de ECB ook geld lenen van ‘gewone’ banken. Je zou zeggen dat de ECB daar rente over moet betalen. Dat is ook zo, alleen is die rente op dit moment negatief.

Als een bank geld uitleent aan de ECB, krijgt ´ie daar dus niet een extraatje voor, hij moet juist geld ophoesten!

Dat klinkt een beetje gek. Alsof iemand een laptop koopt met geleend geld, maar aan het einde van de looptijd minder terugbetaalt dan ‘ie geleend heeft. Het klopt niet; wie geld uitleent, hoort een vergoeding te ontvangen. Toch heeft de ECB al drie jaar geleden besloten dat deze rente negatief is, namelijk -0,1%.

De ECB doet dat niet zomaar

De reden voor die negatieve rente voor banken is de lage inflatie. Inflatie is de stijging van de prijzen van goederen en diensten om je heen, waardoor je geld minder waard wordt. Als een brood volgend jaar een paar cent duurder is, kun je minder brood voor hetzelfde geld kopen en is je geld dus minder waard.

Toch is het goed als er inflatie is, het beste is als ‘ie rond de 2% zit. Dit betekent namelijk een geleidelijke en voorspelbare stijging van de prijzen. Zouden de prijzen ieder jaar niet een beetje hoger worden, maar juist lager, dan gaan mensen minder geld uitgeven. Want, als je weet dat een huis over een jaar goedkoper is dan nu, dan houd je je geld nog wel even bij je. En als iedereen dat doet, stagneert de economie, of krimpt ‘ie zelfs. En dat is niet goed voor een economie.

Dus, die 2% inflatie, daar willen we voor gaan

Maar omdat we die 2% in Europa niet halen op het moment, is het aan de ECB om daar wat aan te doen. De doelstelling van de ECB is namelijk om de inflatie stabiel te houden, dichtbij die 2%. De ECB kan deze stabiliteit voor een deel sturen door de rente in Europa te beïnvloeden.

Door die negatieve rente voor banken in te voeren, hoopt de ECB niet alleen banken, maar ook mensen zoals jij en ik te stimuleren hun geld niet vast te zetten, maar juist uit te geven. Want de rente die de ECB voor banken stelt, werkt door in de rentes die banken uitgeven zoals de spaarrente en de rente voor bedrijven om een lening af te sluiten.

Wel logisch toch?

Als jouw bank maar weinig (of zelfs negatieve) rente ontvangt, spreekt het voor zich dat jij voor je spaargeld ook niet zoveel rente zal krijgen bij je bank. Dus dat is waarom de spaarrente nu zo laag is. Dat lijkt niet zo leuk, want sparen levert daardoor op dit moment maar weinig op. Maar aan de andere kant hoeven mensen die een huis kopen of bedrijven die een lening afsluiten ook maar weinig rente te betalen over hun lening. 

En dus wordt er weer meer geld uitgeven en geïnvesteerd. Dat is wat de ECB ‘ons Europeanen’ wil zien doen. Maar, of het ook werkt? Gaan we richting die 2%? En zal de rente dan weer omhoog gaan? Dat lees je in de volgende blog.