Helikoptergeld – helpt gratis geld ons door de coronacrisis?

Geld weggeven aan burgers. Dat klinkt te mooi om waar te zijn, zou je denken. Toch zingt er onder Europese economen wel degelijk een idee rond om de economie op die manier op gang te krijgen. Onder de noemer: helikoptergeld. Gratis geld dus, als middel om de coronacrisis te bezweren. Maar hoe werkt dat in de praktijk en hebben we er nu in Europa wat aan? Lees verder.

Wat is helikoptergeld?

De term helikoptergeld komt van de Amerikaanse econoom Milton Friedman. In 1969 schreef hij een artikel over de functie van geld in de economie. Hij beschreef dat het weggeven van geld aan burgers ook een manier is om de economie aan te zwengelen in tijden van crisis. Daarbij gebruikte hij de metafoor van een helikopter die over een gemeenschap vliegt en geld uitwerpt. 

Friedmans idee is dat als je geld in de handen van mensen stopt, het geld weer zal gaan rollen. De econoom beargumenteert dat de economische bedrijvigheid aanwakkert als mensen weer geld kunnen gaan uitgeven. En nu de Europese Centrale Bank in deze tijden alle truken uit de doos moet halen om de coronacrisis te lijf te gaan, is het idee van Friedman voor sommige economen opeens actueel.

Helikoptergeld in de praktijk

De metafoor van de geldstrooiende helikopter kun je in de praktijk op verschillende manieren uitvoeren. Een variant is dat de Europese Centrale Bank simpelweg een bedrag uitkeert aan burgers, zodat burgers dat op hun beurt weer in de economie kunnen steken – oftewel uitgeven. 

Een andere optie is dat het helikoptergeld in de de staatsportemonee van landen wordt gestrooid en dat zij het geld vervolgens moeten investeren in zaken als onderwijs, infrastructuur of andere afgesproken sectoren. Het idee is dat je daarmee de werkgelegenheid stimuleert en ervoor zorgt dat mensen weer wat kunnen besteden.

Zet gratis geld echt zoden aan de dijk in strijd tegen de coronacrisis?

Gratis geld in de vorm van een uitkering biedt uitkomst voor mensen die tijdens de lockdown even niets kunnen verdienen. Die kunnen hun hoofd dan even boven water houden. Maar de economie weer aan de praat krijgen met helikoptergeld, zoals Milton Friedman het voor ogen had, lijkt onwaarschijnlijk. Een van de problemen van de coronacrisis is juist dat we veel minder geld kúnnen uitgeven. 

Econome Frances Coppola – tijdens andere crises een voorstander van helikoptergeld – stelt dat geld uitdelen nu niet de oplossing is, omdat we nu te maken hebben met een pandemie en niet met een ‘gewone’ economische ciris. Mensen zitten nu veel thuis en de meeste sectoren waar ze geld aan kunnen uitgeven, liggen veelal plat. Het hele idee dat je de economie op dit moment weer kunt laten rollen, gaat volgens Coppola nu dus niet op. Volgens de Britse econome kun je helikoptergeld wel goed gebruiken als alles straks weer mag en kan. 

Consumentenvertrouwen is cruciaal om helikoptergeld te laten werken

Toen de Amerikaanse regering eind maart meer dan 2000 miljard aan steun aankondigde om de economie van de VS draaiende te houden, was meer dan helft bedoeld voor burgers. Dat geld was ook gratis en een vorm van helikoptergeld. In gesprek met BNR uitte hoogleraar Finance Jaap Koelewijn van de Nyenrode Universiteit toen zijn twijfels over die aanpak. Helikoptergeld werkt alleen als er vertrouwen is bij de consument, stelde hij. Koelewijn meende dat je helikoptergeld zoveel mogelijk moet laten rouleren. 

Goed idee, maar nu nog even niet

Om het helikoptergeld te laten werken, moeten de ontvangers van het geld wel iets met het geld kunnen doen. En precies dat is nu door de lockdowns in veel landen zeer beperkt. Als we op een gegeven moment weer mogen gaan en staan waar we willen en alle bedrijven weer mogen draaien als vanouds, dan wordt helikoptergeld eigenlijk pas echt interessant. Dan zou het zou natuurlijk wel heerlijk zijn om wat gratis geld te mogen uitgeven om onze economie en onszelf een plezier te doen.