De marshmallow test: sparen is als diëten

Stel, iemand geeft je een marshmallow en vertelt erbij dat je ‘m nu direct kunt opeten, of je kunt ervoor kiezen om te wachten. In dat laatste geval wordt je geduld beloond met een tweede marshmallow. Misschien denk je: makkie, ik wacht wel even. Maar dit filmpje laat zien hoe moeilijk de marshmallow test kan zijn. 

Waarom het zo lastig is? Instant gratification is de boosdoener. Een beloning nu verleidt ons om niet te wachten op een hogere beloning voor later. De test is ontwikkeld door psycholoog Walter Mischel, die in zijn boek The Marshmallow Test op fantastische wijze omschrijft hoe kinderen omgaan met zelfbeheersing. Kunnen ze de marshmallow laten liggen zodat ze er later twee krijgen? Of grijpen ze gretig naar wat voor ze ligt? En, heel belangrijk, kan je als volwassene nog zelfbeheersing leren?

Want zelfbeheersing is niet alleen een dilemma voor kinderen, maar ook voor volwassenen. Hoe laat je die sigaret liggen of sla je die donut over, om later gezonder door het leven te gaan? En hoe kan je beter met geld omgaan?Want je weet ergens wel dat spaargeld fijn is voor later, maar nu geld uitgeven aan een avondje uit geeft je direct plezier. En omdat mensen zich veel beter een voorstelling kunnen maken van direct plezier dan van plezier ergens in de (verre) toekomst, zijn ze vaak geneigd om voor de korte termijn te kiezen.

Sparen is als diëten

Zo kun je sparen goed vergelijken met diëten. Je laat dan nu iets lekkers staan (je geeft niet al je geld uit), zodat je daar later een slank lijf (een gevulde spaarrekening) voor terugkrijgt. Neem jij je vaak voor om meer te sparen, maar wil dat niet zo lukken? Deze drie dieettips kun je ook op je financiën toepassen.

1. Haal geen ongezond eten in huis

Koop ik een zak chips, dan eet ik ‘m leeg. Meestal in één keer, maar hoe dan ook: uiteindelijk gaat ‘ie op. Zo is het ook met mijn geld: wat op mijn betaalrekening staat, geef ik uit. Daarom zet ik iedere maand automatisch een vast bedrag op mijn spaarrekening. Die spaarrekening heb ik bij een andere bank dan m’n betaalrekening. Check ik het saldo van m’n betaalrekening, dan zie ik niet direct hoeveel ik aan spaargeld heb. Én het duurt een werkdag om geld van m’n spaar- naar m’n betaalrekening over te boeken. Zo maak ik het mezelf wat lastiger om van mijn spaargeld te snoepen.

2. Vertel anderen hoe gezond je gaat eten

Voorheen zondigde ik gemakkelijk met ongezonde producten. Ik ging winkelen als ik trek had en liet me meeslepen door het moment of de omgeving. Zo was dat ook met geld, waardoor ik het uitgaf aan extra avondjes uit, luxe-artikelen en meer kleding dan ik nodig had. Ik besloot anderen te vertellen dat ik wat gezonder wilde eten, net zoals ik m’n omgeving over mijn spaardoelen die ik voor ogen heb. Daardoor werp ik een extra drempel op om te zondigen. Zou ik nu zondigen? Dan moet ik die vrienden immers uitleggen waarom het langer zal duren voordat ik mijn spaardoel bereik. Net zoals ik ze uitleg moet geven als ik een hamburger eet terwijl ze weten dat ik probeer om minder vet te eten.  Een fijne stok achter de deur.

3. Zondigen is goed, mits gepland

De boog kan niet altijd gespannen zijn, het is belangrijk om af en toe even te ontspannen. Een dagje niet diëten zorgt ervoor dat je je gezonde eetstijl de andere dagen beter volhoudt.  Zo is dat ook met geld besparen. Ik mag mezelf iedere maand een keer verwennen met een leuke nieuwe gadget of een extra avondje uit eten. Dat mag best wat kosten, ook al weet ik dat ik daarmee iets langer ga doen over het bereiken van mijn spaardoel. Door mezelf dat één keer per maand gepland en voor een vast bedrag toe te staan lukt het me om de rest van de maand spaarzamer te leven en voldoende opzij te zetten. 

Met deze drie praktische psychologische tips neem je de verleiding weg en werp je voor jezelf een extra drempel op. Bovendien maak je de weg naar je spaardoel realistischer, door gepland te ontspannen. Drie manieren die mij recent hielpen om mijn spaardoel – een prachtige rondreis door Sri Lanka – te bereiken. En om zonder overtollige pondjes op de mooie stranden daar te kunnen liggen.