Zo kun je zelf pensioen opbouwen 

Tegenwoordig moeten steeds meer mensen zelf zorgen voor hun pensioen. Als je niets regelt, zul je het op je oude dag moeten doen met de AOW. En dat is geen vetpot. Maar gelukkig zijn er mogelijkheden te over om er na je werkleven warmpjes bij te kunnen zitten, zonder dat je daar per se financieel voor hoeft te lijden. Het is vooral een kwestie van doen. Bij het creëren van een potje voor later kan de ene oplossing belastingtechnisch wel voordeliger zijn dan de andere. Daarover praten je hieronder bij.

Wat is een pensioen eigenlijk?

Bij het woord ‘pensioen’ denken veel mensen aan ingewikkelde financiële constructies die je als normale sterveling niet zelf kunt opzetten, maar dat is niet het hele verhaal. Een pensioen is in wezen niets meer of minder dan een inkomen uit een gespaard bedrag. Dat kun je opbouwen door bijvoorbeeld te sparen of te beleggen. Heb je een hypotheek? Dan kun je elke aflossing ook al zien als pensioenopbouw. Want als je over 30 jaar je hypotheek hebt afgelost, heb je met de waarde van je huis een aardige oudedagsvoorziening. Zo heb je toch zelf wat opgebouwd voor je pensioen.

Zo kun je zelf pensioen opbouwen 

Voordat we de verschillende mogelijkheden voor je op een rij zetten, heel even over de belasting. Want hoe je het ook wendt of keert, een deel van je pensioencenten gaat naar de staatskas. En hoeveel zelf pensioen opbouwen je kost, hangt af van de box waar je pensioen in valt. De Belastingdienst onderscheidt daarvoor vier verschillende pensioenpijlers:

• Collectief pensioen via de Algemene Ouderdomswet (AOW);
• Collectief pensioen via (voormalige) werkgever en pensioenfondsen;
• Individueel pensioen belast in box 1 (lijfrente en banksparen);
• Individueel pensioen belast in box 3 (gewoon sparen, beleggen, e.d.).

Laten we de mogelijkheden eens onder de loep nemen. 

Collectief pensioen via de AOW

Dit is de basis van je pensioen en je hoeft er weinig voor te doen. Sinds 1956 kennen we in Nederland de Algemene Ouderdomswet (AOW). Dat houdt in dat je vanaf de AOW-gerechtigde leeftijd een uitkering krijgt van de Staat. De hoogte van die uitkering hangt alleen af van hoelang je in Nederland hebt gewoond. Op dit moment is de AOW-gerechtigde leeftijd 66 jaar en 7 maanden. Vanaf dan ontvang je netto €1.226,60 per maand – of €859,55 als je samenwoont – wanneer je minimaal 50 jaar in Nederland hebt gewoond. 

Wil je je huidige levenswijze op je oude dag doorzetten? Dan is een AOW-tje waarschijnlijk niet genoeg. Om die aan te vullen tot het inkomen dat je voor ogen hebt, kun je zelf verschillende dingen doen om pensioen op te bouwen, ook als je in loondienst bent.

Collectief pensioen via pensioenfonds van (voormalige) werkgever

Ben je op dit moment ergens in dienst? Dan is de kans groot dat je via je werkgever bij een pensioenfonds geld belegt. Al zie je steeds vaker dat bedrijven hier niet voor kiezen en pensioen opbouwen zien als jouw eigen verantwoordelijkheid. 

Wist je dat je in sommige gevallen geld bij kunt leggen in het pensioenfonds van je werkgever? Of dat wanneer je inmiddels je baan niet meer hebt, je kunt blijven inleggen bij het pensioenfonds van je voormalige werkgever? Je (voormalige) werkgever bepaalt of en voor hoelang dat mag. Daarom is het raadzaam, om dat even te checken. Als je daar een goede pensioenregeling had, kan het fiscaal voordelig zijn om op die manier extra pensioen op te bouwen. Als je met die regeling ook gedekt bent voor overlijden en arbeidsongeschiktheid, sla je meerdere vliegen in één klap. Vaak is die premie – zeker als je jong bent – wel hoog is en kun je meestal voor lange tijd niet bij dit geld. 

Individueel pensioen via banksparen

Met banksparen zet je geld opzij op een geblokkeerde spaarrekening. Je bepaalt zelf vooraf hoeveel je (periodiek) spaart en wanneer je wilt dat dit geld vrijkomt. Het belangrijkste verschil met ‘normaal sparen’ is dat je over het gespaarde bedrag geen vermogensbelasting betaalt in box 3. Je betaalt pas belasting – als inkomstenbelasting in box 1 – wanneer je het geld laat uitkeren. Slim trucje: Keer jezelf elk jaar een bedrag uit dat nét onder de eerste belastingschijf valt. Zo betaal je minder belasting. 

Met banksparen weet je precies hoeveel vermogen je opbouwt voor je pensioen. Dat is prettig. Bovendien gaat je geld automatisch naar je nabestaanden, mocht je overlijden. 

Individueel pensioen via lijfrente

Je kunt ook zelf pensioen opbouwen door belastingvrij geld opzij te zetten via een lijfrenteverzekering. Dan leg je eenmalig of periodiek een premie in en spreek je met de verzekeraar af wanneer dit bedrag vrijkomt. Een belangrijk verschil met banksparen is dat deze verzekering de rest van je leven aan jou uitbetaalt. Bij banksparen is het geld een keer op. Als je zeker weet dat je heel oud wordt, kan lijfrente dus aantrekkelijker zijn. De uitkering stopt als je overlijdt. In tegenstelling tot bij banksparen, gaat er dus niets naar je nabestaanden. 

Premie voor lijfrente en banksparen vaak fiscaal aftrekbaar

De premie voor zowel banksparen als lijfrente is aftrekbaar als je een pensioentekort hebt. Om dat te bepalen kijkt de Belastingdienst naar je zogenoemde jaar- en reserveringsruimte. Twee termen waar we hier niet verder op ingaan. Met deze tool van de Belastingdienst kun je berekenen of en hoeveel premie je van je inkomen mag aftrekken. 

Individueel pensioen door zelf te sparen of te beleggen

Je kunt natuurlijk ook vermogen opbouwen via een reguliere spaarrekening of door te beleggen. Bij ‘normaal’ sparen, betaal je vermogensbelasting in box 3 over het gespaarde bedrag. Samen met inflatie en de huidige lage spaarrentes lijkt dat op dit moment geen mooi rendement op te leveren. Spaargeld is natuurlijk wel een goede buffer voor onvoorziene kosten en het is geld waar je snel bij kunt.

Je kunt er ook voor kiezen om een deel van je geld te beleggen voor je pensioen. Dat is risicovoller dan sparen. Je kunt namelijk een deel van je geld kwijtraken. Maar daar staat tegenover dat je kans maakt op hogere rendementen. Ook je belegd vermogen wordt belast in box 3. 

Goed advies is nooit weg

Als je het tot deze alinea hebt gered, heb je het regelen van je pensioen in ieder geval ergens op je mentale agenda gezet. Dat is eigenlijk al de belangrijkste stap. Laat je niet in de war brengen door alle verschillende opties die er zijn. Veel mensen stapelen de verschillende mogelijkheden. Het een sluit het ander immers niet uit. Kom je er niet uit of twijfel je wat het beste bij je past? Leg dan contact met een financieel adviseur om samen je mogelijkheden door te nemen.

Weet dat je met beleggen risico neemt en je (een deel van) je inleg kúnt verliezen.