Wat je moet weten over crypto en duurzaamheid

Vrijwel alle menselijke activiteit kost energie – en dat geldt ook voor crypto. Maar hoeveel energie verbruikt crypto nu precies? In dit artikel geven we je meer uitleg over de impact van crypto op het milieu. 

Dit artikel is geschreven door CoinShares in samenwerking met Peaks.

Waarom verbruikt crypto energie?

Voordat we dieper ingaan op het energieverbruik van crypto, moet je eigenlijk eerst weten hoe crypto werkt. Met de term ‘crypto’ (een afkorting van ‘cryptovaluta’) bedoelen we digitale valuta die gebruikmaken van cryptografie om transacties te beveiligen op gedecentraliseerde databases, die ‘blockchains’ worden genoemd. Er zijn momenteel duizenden soorten crypto’s beschikbaar. We richten ons hier op de twee grootste: Bitcoin (BTC) en Ether (ETH). 

Proof-of-Work: een energie-intensief proces

Bitcoin is ontstaan in 2009 en de 'vader' van alle crypto-activa. Qua marktkapitalisatie is Bitcoin ook nog steeds de grootste crypto. De nieuwigheid van Bitcoin was dat gebruikers activa konden uitwisselen op een veilige en onveranderlijke manier, zonder afhankelijk te zijn van een gecentraliseerde derde partij. Hoe ging dat in zijn werk? Dankzij een Proof-of-Work-mechanisme (PoW).
 
Zoals de naam al zegt, vereist Proof of Work… werk. Blockchains zijn gedecentraliseerde registers, waarbij de community verantwoordelijk is voor de veiligheid en betrouwbaarheid van de database. De actoren die deze verantwoordelijkheid op zich nemen, worden ‘knooppunten’ of ‘nodes’ genoemd, d.w.z. computers waarop onafhankelijk van elkaar Bitcoin-software draait. Sommige nodes hebben de taak om nieuwe ‘blocks’ aan het netwerk toe te voegen door wiskundige problemen op te lossen. Hierbij zijn ze concurrenten van elkaar, want de eerste node die ‘de code kraakt’, ontvangt een fractie van de daarbij gecreëerde token als beloning. Dit proces wordt ook wel 'mining' genoemd.

Proof-of-Stake pakt het anders aan

Ethereum werkt op een ander mechanisme, dat Proof-of-Stake (PoS) wordt genoemd. In een PoS-netwerk blokkeren ('staken') houders hun tokens in een contract en worden ze vervolgens willekeurig gekozen, afhankelijk van het bedrag dat ze hebben ingezet, om transacties te valideren en nieuwe blokken te creëren. Ze worden hier ook voor beloond, maar kunnen hun ingezette tokens verliezen als ze het systeem proberen te misbruiken (door onjuiste transacties te valideren). 

Bedenk dat de meeste analisten die zich zorgen maken over de impact van crypto op het milieu, het meestal hebben over Bitcoin-mining. Daarom kijken we nu naar de cijfers achter het energieverbruik van Bitcoin. 

BTC: de weg naar een groenere blockchain

Bitcoin-mining is uiterst competitief en miners streven er constant naar om de goedkoopste en efficiëntste manier te vinden om hun systeem draaiende te houden. Vaak is die manier ook nog milieuvriendelijker. 

Bitcoin-mining wordt voornamelijk aangedreven door hernieuwbare energie

Bitcoin-miners zoeken naar betaalbare energiebronnen en het blijkt dat die vaak te vinden zijn in onderbenutte waterkrachtcentrales. Waarom? Omdat waterkrachtinstallaties onderhevig kunnen zijn aan sterke seizoensgebonden schommelingen (meer of minder water) die de productie en prijzen beïnvloeden. Ze bevinden zich ook vaak op afgelegen locaties, waardoor het transport van de energie naar gebruikers duurder wordt. 

In tegenstelling tot de meeste infrastructuur zijn Bitcoin-miningsystemen behoorlijk mobiel. Dit betekent dat ze dichter in de buurt van een goedkopere energieproductiecentrale kunnen worden geplaatst. Ze kunnen zelfs dienen als mogelijkheid om de winstgevendheid van deze centrales te verhogen zonder extra uitstoot te genereren, aangezien de energie toch al wordt geproduceerd.
 
Ons huidige geschatte percentage van hernieuwbare energieopwekking in de energiemix voor Bitcoin-mining is 74,1%, meer dan vier keer dat van de wereldwijde gemiddelde energiemix. 

Efficiëntiewinst is reëel en blijvend 

Om de CO2-voetafdruk van Bitcoin te analyseren, moeten we naar de hardware kijken die wordt gebruikt om miningactiviteiten uit te voeren. ASIC's (‘Application-Specific Integrated Circuits’, microchips die voor Bitcoin-mining worden gebruikt) worden steeds beter. Als resultaat hiervan dalen de energiekosten per hash (de basiseenheid in cryptografie), en analisten verwachten dat deze trend zich voortzet. Dit leidt tot reële verbeteringen doordat oudere hardware wordt vervangen door efficiëntere, modernere eenheden.

De PoS-revolutie: aanzienlijk lager energieverbruik 

Proof-of-Stake is een veel lichter protocol dan Proof-of-Work, doordat de achterliggende gedachte ervan totaal anders is. PoW spoort gebruikers aan om te bewijzen dat ze hebben gewerkt door complexe wiskundige processen op te lossen en dat kost veel energie. PoS vraagt gebruikers alleen om hun tokens te vergrendelen als onderpand, voordat een willekeurig systeem de beloningen verdeelt onder de meest toegewijde gebruikers. Direct na de overgang van een PoW- naar een PoS-systeem in september 2022, kondigde Ethereum een energiebesparing van 99% aan.  

Daarnaast hoeven validators in een PoS-systeem geen energieverslindende hardware meer te bezitten en gebruiken om beloningen te innen. Het enige wat ze hoeven te doen, is genoeg ETH vastzetten in een smart contract via een computer (of zelfs een smartphone) die verbonden is met internet. 
 
PoS wordt steeds populairder in het crypto-ecosysteem en veel prominente blockchains, zoals Ethereum, Polygon en Cardano, werken er nu op. 

…maar PoW gaat niet weg 

Hoewel PoS de nieuwe standaard van de industrie begint te worden, heeft PoW nog steeds voordelen waardoor het een vaste waarde in het veld zal blijven. Sommigen beschouwen PoW nog altijd als veiliger dan PoS, dankzij uitgebreid gebruik en tests. Sommigen vinden het ook een eerlijker systeem, omdat het gebruikers compenseert voor de technische middelen die ze in het systeem stoppen, in plaats van individuen te bevoordelen die een grote hoeveelheid cryptovaluta bezitten, wat de decentralisatie van het systeem op de lange termijn zou kunnen schaden. 

Een kwestie van kosten en baten

Crypto verbruikt wel degelijk energie: het zou onredelijk zijn om te verwachten dat dat niet zo is. Maar doordat de technologie zich blijft ontwikkelen, daalt het energieverbruik. 
 
Naast de kosten moeten we ook kijken naar wat crypto kan bieden: een open, censuurbestendig monetair systeem voor de hele wereld waarin je niet afhankelijk bent van banken of andere tussenpersonen. 

Let op: dit artikel is niet bedoeld als beleggingsadvies, maar biedt extra informatie over beleggen in crypto en crypto-ETP’s. Beleggen in crypto-ETP’s kan gezien worden als ‘complex’ en risicovol door de hoge volatiliteit en grote tussentijds koersdalingen in vergelijking met traditionele beleggingscategorieën zoals aandelen en obligaties. Het is belangrijk om je vooraf goed te informeren over de risico's van crypto en crypto-ETP's, bijvoorbeeld door het essentiële informatiedocument en de blogs van Peaks te lezen, voordat je in crypto-ETP’s belegt.

Weet dat je met beleggen risico neemt en je (een deel van) je inleg kúnt verliezen.